کتاب پیرمرد و دریا اگر می‌خواهید بدانید چه می‌شود که یک مرد در سال‌های پایانی زندگی خود و پس از تجربه‌ی انواع ترس‌ها و شکست‌های متعدد، تصمیم می‌گیرد خود را به دل امواج ناآرام دریا بسپارد، کتاب پیرمرد و دریا ،اثر بزرگ نویسنده‌ی آمریکایی برنده‌ی نوبل، یعنی ارنست همینگوی را مطالعه کنید. رمان کوتاه برنده‌ی پولیتزر و اثری کلاسیک که به شما نشان می‌دهد در انتهای هر تونل تاریکی، یک کورسوی نور وجود دارد که اگر به آن باور داشته باشید، دوباره روشنایی را به آغوش خواهید کشید.
درباره‌ی کتاب پیرمرد و دریا
آن‌گونه که ایتالینو کالوینو، نویسنده و نظریه‌پرداز مشهور ایتالیایی، در کتاب «چرا باید کلاسیک‌ها را خواند» اشاره کرده است، آثار کلاسیک به آن دسته از کتاب‌هایی گفته می‌شود که در نهایت نمی‌توانیم از آن‌ها اجتناب کنیم. چراکه این آثار، توأمان با هم‌پوشانی و تضاد، به ما در رسیدن به درونیات و کشف هویتمان کمک می‌کنند. ایتالینو کالوینو وقتی از اثر کلاسیک صحبت می‌کند، منظورش صرفاً یک مکتب ادبی و شیوه‌هایی خاص در داستان‌گویی نیست. آن تعریف کلی از اثر کلاسیک که در این‌جا برای کالوینو بیشتر محوریت دارد، به آن دسته از کتاب‌هایی اطلاق می‌شود که آن‌قدر نامشان را شنیده‌ایم که وقتی در یک مکان عمومی حضور پیدا میکنیم، از اعتراف به اینکه چنین اثری را هنوز نخوانده‌ایم، احساس شرمساری میکنیم. آثاری که در طول تاریخ و در بسترهای اجتماعی به یک ابژه‌‌ی فرهنگی تبدیل شدهاند.
ارنست همینگوی (Ernest Hemingway) را می‌توان از مهم‌ترین نویسندگان قرن بیستم میلادی و تمام ادوار ادبیات آمریکا دانست. او یکی از نمونه‌های برجسته در سبک نوشتن «آمریکایی» است که ادبیات این کشور را به سطح تازه‌ای ارتقا داد. ارنست همینگوی از آن دسته نویسندگانی است که در نگاه نخست، نثرشان ساده و مستقیم و بدون لایه‌های پیچیده به‌نظر می‌رسد. اما در بطن این پاراگراف‌های به‌ظاهر ساده، جهان‌بینی و کیفیات ویژه‌ای نهفته است. کیفیاتی که نثر او را در تاریخ ادبیات جاودانه کرده‌اند و می‌توان ادعا کرد که از زمان مرگ ارنست همینگوی، تعداد نویسندگان آمریکایی‌ای که توانسته‌اند به جایگاهی همانند وی دست یابند، به انگشتان یک دست نیز نمی‌رسد. حتی نسل متفاوت و جدید نویسندگانی چون چارلز بوکوفسکی، دان دلیلو و تامس پینچن نیز هیچ‌کدام به مقام همینگوی نرسیده‌اند.
بگذارید بار دیگر به گزاره‌های ایتالینو کالوینو بازگردیم و از آن نگاه بپرسیم که چرا باید اثر کلاسیک و ماندگاری چون کتاب پیرمرد و دریا (The Old Man and the Sea) را خواند؟ چرا آثار کلاسیکی چون رمان کوتاه پیرمرد و دریا، غرور و تعصب، جنایت و مکافات، داستان دو شهر یا تمام آثار ویلیام شکسپیر، بخشی از تکالیف دانش‌آموزان پایه‌ی دبیرستان در کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند؟ چرا این آثار برای تمام افراد و حتی کسانی که اهل هنر و ادبیات نیستند، تعیین‌کننده‌ی سطح اجتماعی، خرد فردی و میزان بهره‌مندی‌شان از دانش عمومی تلقی میشوند؟ دلیل آن را می‌توان در همان گزاره‌های کالوینو جست‌وجو کرد: این آثار صرفاً داستان‌هایی جالب و سرگرم‌کننده نیستند که بخواهیم تنها از سرِ انجام وظیفه مطالعه‌شان کنیم. این آثار ما را با انسان، امیال و هویت او، جهان‌بینی و جایگاهمان در جهان مواجه می‌کنند. این کتابها ما را تغییر می‌دهند.
کتاب پیرمرد و دریا نیز صرفاً داستان یک مرد که به دریا می‌رود تا به شکلی نمادین، به نبرد با دریا و امواج خروشان بپردازد نیست. این کتاب در باب خود انسان است. در مورد این واقعیت ظریف و مهم که انسان در موقعیتی که خود را مستأصل می‌یابد، هنگامی که زندگی‌اش را منفصل از دیگران می‌بیند و به‌جز تنهایی چیز دیگیری را تجربه نمی‌کند و مادامی که به مرگ نزدیگ می‌شود و پیرامونش تنها با خاطرات گذشته لبریز می‌گردد، چه واکنش‌هایی از خود نشان می‌دهد. کتاب پیرمرد و دریا، تجلی و تجسدی از نبردی میان انسان و زندگی در جهان است؛ جهان و جامعه‌ای که او را منکر شده، گذشته‌ای که تنها خاطراتی محو از آن مانده و طبیعت و سرنوشتی که از او، یک صید ماهی ساده را نیز دریغ کرده است. این رمان کوتاه در باب آن لحظه‌ای از زندگی‌ست که هیچ چیز، از تمدن گرفته تا طبیعت، با انسان همراه نیست.
کتاب پیرمرد و دریا، مشهورترین اثر ارنست همینگوی، در مورد پیرمردی کوبایی‌ست که به آخر خط رسیده است. ماهی‌گیری که دیگر شکار و صید بلد نیست. او خود را مغلوب و ناتوان از انجام کاری می‌داند که در طول زندگی‌اش در آن مهارت داشته است. اگر یک ماهی‌گیر در طول هشتادوچهار روز نتواند یک صید داشته باشد، یعنی دیگر مردی بااراده و قدرتمند نیست. هرچه می‌گذرد، پیرمرد تنهاتر می‌شود و دیگران او را ترک می‌کنند. تا جایی که فقط خودش می‌ماند و کرانه‌ها و دریایی که ماهی‌ها را از تور او به‌دور نگه داشته‌اند. پیرمرد فقط یک راه برای ادامه دارد. تنها یک کار است که می‌تواند او را از مرگ و تباهی کامل رها کند؛ او باید همچون یک جنگجو، با عزم و اراده، به دل دریا برود. به این ترتیب پیرمرد دیگر باید دست از احتیاط بردارد. او باید به اعماق مکانی برود که نجاتش را وعده می‌دهد.
همچون دیگر آثار ارنست همینگوی، کتاب پیرمرد و دریا نیز ملهم و برگرفته از یک تجربه‌ی عینی است. شخصیت اصلی این کتاب، برگرفته از مردی به نام گرگوریو فوئنتس است. یک پیرمرد کوبایی و ماهی‌گیری کارکشته که با همینگوی ملاقات کرد. این ملاقات در ادامه باعث شد تا وی، به روحیات خاص و سبک زیستی ویژه‌ی این ماهی‌گیر کوبایی پی ببرد. یک آشنایی ساده که در ادامه به محرکی برای نوشتن یکی از بزرگ‌ترین آثار تاریخ ادبیات آمریکا و جهان تبدیل شد. البته همان‌طور که گفته شد، این تنها اثر ارنست همینگوی نیست که از واقعیت الهام می‌گیرد. در آثار دیگر او، همچون «وداع با اسلحه» نیز شاهد چنین رویکردی هستیم. وداع با اسلحه نیز اثری در باب جنگ جهانی بود که وی برای نوشتنش از تجربیات شخصی خود در زمان حضور در نیروی نظامی بهره برد.
واقعیت، بخش مهمی از داستان‌های ارنست همینگوی است. به این معنا که او ابتدا به‌نحوی از واقعیت موجود و بیرونی برای شکل دادن طرح داستان خود بهره می‌برد. همینگوی از روایت‌ها، شنیده‌ها، رویدادها و رخدادها به‌عنوان منبع الهام کمک می‌گیرد؛ چه تجربیات زیسته‌ی خودش و چه اتفاقاتی که دیگران در طول زندگی‌شان رقم زده‌اند. او این واقعیات خام را استخراج می‌کند و سپس به سبک، جهان‌بینی و شیوه‌های روایی و بیانی خود ترجمه و تبدیل می‌کند. به این ترتیب پس از آنکه تجربیات مردی به نام گرگوریو فوئنتس را شنید، داستان پیرمرد و دریا را بر اساس آن به نگارش درآورد. اما این‌گونه نیست که عنوان کنیم کتاب پیرمرد و دریا، یک اثر تماماً رئالیستی است. بی‌شک، می‌توان در نثر ارنست همینگوی توصیفات، لطافت و ظرافت خاصی دید را دید که به خیال میدان می‌دهند.
در سراسر داستان کتاب پیرمرد و دریا، اندوه عمیقی بر زندگی و معنای آن سایه افکنده است. این اثر لبریز از استیصال و غم است. داستان مردی که خود را در آستانه‌ی عدم می‌یابد. مردی که حالا وزن پیری بر اندامش سنگینی می‌کند و قدرتش جای خود را به ضعف داده است. گویی، این نزدیکی و قرابت با مرگ، به‌معنای ملاحظه‌ای دوباره در باب زیستن و مردن است. پیرمرد صرفاً به دنبال صید یک ماهی نیست، او در جست‌وجوی یک لحظه‌ی والاست که در آن، خود را بار دیگر به جهان نشان دهد. در واقع، این صید ماهی دلالت بر حضور شخصیت پیرمرد در دنیا دارد. چون تصاحب و تملک چیزی را نشان می‌دهد که پیرمرد باید برای به‌دست آوردنش، مهارت‌های فیزیکی و دانش خود را به‌کار بگیرد.
در این روایت، «دیگری» حذف شده است و برای همین نیاز به یک ابژه و برقراری ارتباط با طبیعت احساس می‌شود. دیگر معشوقه، فرزند و دوستی در زندگی شخصیت اصلی حضور ندارد. «دیگری» فقط در کالبد ذهنی و خاطرات فراخوانده می‌شود و مرد باید بار دیگر، وجود خود را در تنهایی جست‌وجو کند. ارنست همینگوی در اثر خود، از اطناب و توصیفات ادبی هنرمندانه بهره برده است. این توصیفات که بسیاری از آن‌ها از سوی شخصیت اصلی داستان عنوان میشوند، به‌خوبی بیانگر درونیات وی هستند. این حرف‌هایی که برای شخصیت طراحی شده، نشانگر تنهایی وی است که اکنون با خود حرف می‌زند. این جملات کوشش می‌کنند احوالات پیرمرد داستان را به‌نحوی درست بیان کنند.
آن‌طور که پژوهشگران حوزه‌ی نقد ادبی ادعا کرده‌اند، کتاب پیرمرد و دریا، شاهکار جاودانه‌ی ارنست همینگوی، ملهم از مجموعه‌ای از نمادهای مسیحی است. نام سانتیاگو، شخصیت اصلی داستان، ترجمه‌ی اسپانیایی نام یعقوب پسر زبدی است که یکی از حواریان بود. بر اساس عهد جدید وی ماهی‌گیری بوده است که در عبادتگاه خود واقع در سانتیاگو د کومپوستلا، به یک قدیس تبدیل شد. ارنیست همینگوی در یکی از نامه‌هایش عنوان کرده است: «تو در مورد سانتیاگو می‌دانی و این نام به‌هیچ عنوان تصادفی نیست». در واقع، باید گفت این کتاب فقط در سطح ظاهری و اولیه به داستان زندگی یک پیرمرد معمولی می‌پردازد و در فرامتن، به کتاب و متون مقدس دین مسیحیت ارجاعات گوناگونی می‌دهد.
هری رابرت استونبک باور داشت که ارتباطی مستقیم و ظریف میان داستان کتاب پیرمرد و دریا و بخش «معجزه‌ی صید ماهی» در انجیل لوقا وجود دارد. در آن روایت مذهبی نیز با مرد ماهی‌گیری طرف هستیم که با بداقبالی روبه‌رو می‌شود و در نهایت، برای به‌دست آوردن صید به اعماق دریا می‌رود. به‌طور کلی، در مورد این کتاب می‌توان مباحث گوناگونی را مطرح کرد. همچنین گفتنی‌ست که جان کیلینگر در نوشته‌های خود در باب کتاب، کوشش کرده است که درون‌مایه‌های آن را با آرای فریدریش نیچه، آلبر کامو و ژان پل سارتر پیوند بزند و به مسئله‌ی عقده‌ی اودیپ بپردازد. کتاب پیرمرد و دریا بارها به زبان فارسی ترجمه شده و توسط ناشران مختلفی به انتشار رسیده است. نسخه‌ی فعلی از این شاهکار را میتوانید با ترجمه‌ی بهزاد جنت سرای نمین که انتشارات پر آن را منتشر کرده، مطالعه کنید.
دانلود رایگان کتاب پیرمرد و دریا
جوایز و افتخارات کتاب پیرمرد و دریا
- برنده‌ی جایزه‌ی پولیتزر
- اثری که موجب شد یک سال پس از انتشارش، ارنست همینگوی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات شود.
- قرار گرفتن در لیست پرفروش‌ترین کتابهای نیویورک تایمز به مدت شش ماه
- رتبه‌ی دوازدهم لیست «بهترین کتابهای تمام ادوار»، از سوی سایت گودریدز
نکوداشت‌های کتاب پیرمرد و دریا
- بهترین داستانی که ارنست همینگوی نوشته است. (سیریل کانلی، مجله‌ی تایم)
- این اثر متمایز از ارنست همینگوی، سبب شد تا وی را بزرگ‌ترین رمان‌نویس آمریکا در قرن بیستم بنامیم. (مارک شورِر)
- کتاب پیرمرد و دریا، نبوغ و سبک‌پردازی منحصربه‌فرد ارنست همینگوی در زمینه‌ی روایت‌‌گری در ادبیات مدرن را نشان می‌دهد. (فرهنگستان زبان سوئدی)
- استاد ماهری که بار دیگر در اوج فرم خود قرار دارد. همینگوی کاری را که هیچ‌کس دیگری قادر به انجامش نیست در این کتاب ارائه می‌دهد. (نیویورک تایمز)
- کتاب پیرمرد و دریا، بهترین نمونه از هنر روایت در رمان‌نویسی است. (گاردین)
اقتباس‌های سینمایی و فرهنگی از کتاب پیرمرد و دریا
- فیلم سینمایی پیرمرد و دریا (The Old Man and the Sea) به کارگردانی جان استرجس (John Sturges) و با بازی بازیگر مشهور هالیوود در آن عصر، یعنی اسپنسر تریسی با اقتباس از اثر همینگوی ساخته شده است. این فیلم در سال 1958 اکران شد و توانست میان مخاطبان و به‌خصوص کسانی که آن را سال‌ها بعد از تلویزیون دیدند، شهرت و محبوبیت کسب کند.
- فیلم سینمایی پیرمرد و دریا ساخته‌ی جود تیلور (Jud Taylor) که با حضور بازیگر مشهور و بزرگ اروپایی، آنتونی کوئین ساخته شد نیز ملهم از این داستان است. این اثر سینمایی که در سال 1990 به نمایش درآمد، نقدهای متناقضی را دریافت کرد و در کلیت، فیلمی متوسط خطاب شد.
- تئاتر پیرمرد و دریا به کارگردانی آناتولی واسیلیف (Anatoly Vasiliev) هم نسخه‌ی روسی کتاب پیرمرد و دریا بود که اولین‌بار در سال 2010 به روی صحنه رفت.
- انیمیشن کوتاه پیرمرد و دریا به کارگردانی پویانمای مشهور روسی، الکساندر پتروف (Aleksandr Petrov)، اقتباسی دیگر از اثر ارنست همینگوی محسوب می‌شود. این اثر در سال 1999 منتشر شد و توانست جوایز متعددی ازجمله جایزه‌ی اسکار بهترین انیمیشن کوتاه را کسب کند.
کتاب پیرمرد و دریا برای چه کسانی مناسب است؟
می‌توان گفت از نوجوان تا مسن، از مخاطب جدی تا عام، همگی از خواندن این اثر لذت خواهند برد. این کتاب یک اثر معمولی یا صرفاً پرفروش نیست که موفقیت آن را به‌حساب عامه‌پسند بودنش بگذاریم. کتاب پیرمرد و دریا در سراسر دنیا، در مدارس تدریس می‌شود و خواندن آن از وظایف تحصیلی نوجوانان است. اثری که اساتید دانشگاهی از آن برای آموزش روایت بهره می‌برند. پس اگر می‌خواهید یکی از بزرگ‌ترین آثار تاریخ ادبیات را مطالعه کنید، حتماً رمان کوتاه پیرمرد و دریا به قلم ارنست همینگوی را بخوانید.
در بخشی از کتاب پیرمرد و دریا می‌خوانیم
پیرمرد آرام‌آرام قهوه‌اش را می‌نوشید. این تنها چیزی بود که در طول روز می‌خورد و می‌دانست که باید بخورد. مدت‌ها بود از خوردن خسته شده بود و ناهاری برای خود به دریا نمی‌برد. او یک بطری در قایق داشت و این تمام چیزی بود که او در طول روز احتیاج داشت.
اکنون پسرک با ساردین‌ها و دو طعمه‌ی در روزنامه پیچیده‌شده برگشته بود. آن‌ها راه سخت را به سمت اسکله پایین رفتند و قایق را به داخل آب انداختند. پسرک گفت: «موفق باشی پیرمرد!»
پیرمرد جواب داد: «همچنین»
او طناب‌های شلاقی پارو را داخل پاروگیرها جا داد. به جلو خم شد و با همه‌ی توان خود قایق را حرکت داد و در تاریکی از لنگرگاه دور شد. قایق‌های دیگری هم از سواحل دیگر در حال رفتن به دریا بودند. پیرمرد صدای پاروهای آن‌ها را می‌شنید ولی قادر به دیدنشان نبود چون ماه پشت تپه‌ها بود.
گاهی اوقات کسی در قایق‌ها صحبتی می‌کرد اما از بیشتر قایق‌ها صدایی جز پایین آمدن پاروها شنیده نمی‌شد.
آن‌ها پس از گذر از دهانه‌ی اسکله از هم جدا می‌شدند و هرکس به سمتی به امید صید می‌رفت. پیرمرد می‌دانست که به دوردست می‌رود. او بوی ساحل را پشت سر گذاشت و به سمت عطر پاکیزه‌ی صبحگاهی اقیانوس رفت.
این مطلب کتاب پیرمرد و دریا در دسته‌بندی کتاب های رایگان, داستان و رمان در سایت اینتربوک منتشر شده است.
تمامی کتابها از منابع عمومی و آزاد جمعآوری شدهاند، اما اگر شما مالک حقوق کتاب باشید، میتوانید درخواست حذف آن را ارسال کنید.